Sekrety herbaty
Obecnie trudno wyobrazić sobie dzień bez filiżanki herbaty. Jest ona tak nieodłączną częścią naszego życia, że nawet nie zastanawiamy się nad jej historią. Tymczasem kryje ona wiele tajemnic. Poniższy tekst przedstawi różne ciekawostki o herbacie.
Herbata: historia, ciekawostki
Początki tradycji picia herbaty nie są znane. Wiadomo tylko, że od dawnych czasów była znana w Chinach, a pierwsze zapiski na jej temat pochodzą z X wieku przed naszą erą. Owiane tajemnicą początki zwyczaju picia herbaty próbowano wyjaśnić za pomocą legend. Według najbardziej znanej z nich, pierwszy raz herbaty posmakował chiński cesarz Shen-Nong w 2737 roku p.n.e. Stało się to przez przypadek, gdy władca popijał gotowaną wodę, siedząc w ogrodzie, a przyniesiony przez wiatr liść krzewu herbacianego wylądował w jego filiżance. Cesarz zachwycił się smakiem tego naparu. Inna ciekawa legenda o pochodzeniu herbaty wywodzi się z Japonii. Jej bohaterem jest mnich Bodhidharma, który postanowił przez siedem lat oddawać się medytacji, nie pozwalając sobie przy tym na sen. Gdy poczuł jednak zmęczenie, rozzłościł się i oderwał sobie opadające powieki. Rzucił je na ziemię, a w miejscu, w którym spadły, wyrósł krzew herbaciany. Mnich zerwał kilka liści tego krzewu i zaczął je żuć, dzięki czemu odzyskał siły.
Do Japonii herbata dotarła w IX wieku naszej ery z Chin, przywieziona przez podróżujących mnichów. Napój ten początkowo nie cieszył się zainteresowaniem mieszkańców. Zwyczaj picia herbaty rozpowszechnił się w Japonii w XII wieku i od tamtej pory do czasów współczesnych jest celebrowany w szczególny sposób. Znana jest ceremonia parzenia herbaty nazywana Drogą Herbaty. Jest związana z buddyzmem zen. Każdy szczegół tej ceremonii wyraża zamiłowanie do piękna, a także prostoty i powściągliwości. Istotne jest otoczenie z naturalnych materiałów: herbaciarnia z niskim wejściem, a w środku tylko niewielka ilość przedmiotów, by nie rozpraszać uwagi. Mistrz ceremonii parzy herbatę w czarce dla każdego z uczestników po kolei. Ceremonia taka trwa kilka godzin.
Herbata dotarła do Europy w XVII wieku. Szczególnie popularna stała się w Anglii. Brytyjska księżna Anna Bedford wprowadziła w swoim otoczeniu słynny zwyczaj popołudniowej herbaty („five o’clock” lub „tea time”). Tradycja ta rozpowszechniła się w całym kraju. Ulubionym dodatkiem do herbaty stało się tam mleko. Do Polski herbata dotarła w połowie XVII wieku. Traktowana była początkowo jako ziele o właściwościach leczniczych, korzystnie wpływające na układ pokarmowy, jednak szkodliwe w nadmiarze. Jako napój rozpowszechniła się początkowo wśród arystokracji. Dopiero w XIX wieku zaczęła być popularnym i niedrogim napojem.
Co zawiera herbata?
Znaczącym składnikiem herbaty są katechiny — przeciwutleniacze, które usuwają z organizmu wolne rodniki, opóźniając procesy starzenia. Najwięcej katechin występuje w herbacie zielonej i białej. Mniej tych substancji zawiera herbata czarna, gdyż traci ich część w procesie fermentacji. Innym ważnym składnikiem są taniny – naturalne garbniki, które przeciwdziałają stanom zapalnym i przypuszczalnie także niektórym rodzajom nowotworów.
Najbardziej znane są zawarte w herbacie alkaloidy: kofeina (teina), teobromina i teofilina. Działanie tych dwóch ostatnich jest zbliżone do kofeiny, ale znacznie słabsze. Pobudzają one czynność serca, rozszerzają naczynia krwionośne i działają moczopędnie. Zielona herbata zawiera także L-teaninę, która działa uspokajająco, zmniejsza stres i niepokój, a przy tym pozwala zachować czujność umysłu. Mniej znaną ciekawostką jest to, że herbata zawiera witaminy: A, B1, B2, C, E i K.
Składnikami mogącymi natomiast w nadmiarze niekorzystnie wpływać na zdrowie są zawarte w herbacie związki fluoru i glinu. Herbata zawiera też szczawiany, których nadmiar może szkodzić przy chorobach nerek. Obecnie na rynku jest wiele herbat do wyboru, różniących się smakiem, aromatem i kolorem. Napój ten stanowi miły dodatek do prawie każdego posiłku. Szczególnie zimową porą, gdy wracamy zmarznięci do domu, chętnie sięgamy po filiżankę gorącej herbaty.
Autor: Tatiana Pasich
