Po dość burzliwym okresie wprowadzania Polskiego Ładu, dzięki któremu Polska ma jeden z najbardziej skomplikowanych systemów podatkowych na świecie, nadszedł czas na zmiany przepisów pracy zdalnej w kodeksie pracy. Mowa tutaj oczywiście o pracownikach etatowych – zmiany, oprócz małych wyjątków, nie dotkną umów B2B czy umowy zlecenie. Niemniej jednak, zmiany, o których tutaj mowa, wydają się być dla pracowników etatowych pozytywne. Tak więc, do rzeczy.

• Praca zdalna a Kodeks Pracy
• Praca zdalna okazjonalna. Kodeks pracy
• Czy każdemu można odmówić pracy zdalnej?
• Kontrola trzeźwości
• Praca zdalna w kodeksie pracy — Podsumowanie

Praca zdalna a Kodeks Pracy

COVID na nowo zdefiniował termin oraz możliwość wykonywania pracy zdalnej. Natomiast po wprowadzonych zmianach będziesz mógł skorzystać z formy pracy zdalnej w pełnym wymiarze pracy na stałe już na podstawie Kodeksu Pracy, a nie jak to było dotychczas według tzw. „specustawy covidowej”. W wyjątkowych sytuacjach pracodawca zyskuje prawo wydania polecania do pracy zdalnej, jednak niezbędne będzie do tego potwierdzenie pracownika, że dysponuje on odpowiednimi warunkami do wykonywania pracy w takiej formie.

W ustawie znajdują się również informacje o tym, że firma wysyłająca pracownika na pracę zdalną, będzie zobowiązana do tego, aby zapewnić mu materiały oraz narzędzie niezbędne do wykonywania pracy, a także pokryć koszty np. energii elektrycznej. Aczkolwiek raczej nie spodziewaj się podwyżki pensji o 100%. Rzeczywista dopłata może wahać się między 30 a 80 zł.

Praca zdalna okazjonalna. Kodeks pracy

Tutaj zacznę od cytatu z kodeksu pracy:

„Praca zdalna może być wykonywana okazjonalnie, na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym”.

A następnie odwołam się do części analizy radcy prawnego i podatkowego:

Teza: „samo złożenie wniosku jeszcze nie oznacza, iż pracownik wskazanego dnia może już nie przychodzić do zakładu pracy”.

To doprowadza nas do konkluzji: pracodawca, otrzymując wniosek o pracę zdalną okazjonalną, ma prawo dokonać jego oceny pod kątem interesu zakładu pracy. To pracodawca będzie oceniał, czy rodzaj pracy nadaje się do wykonywania jej zdalnie, a także jakie są potrzeby organizacyjne zakładu pracy. Dlatego myśląc o pracy zdalnej, pomyśl o tym raczej jak o formie wniosku, który powinien zostać rozpatrzony na podobnej zasadzie jak wniosek o urlop, a nie urlop na żądanie. Niezależnie od tego czy jesteś pracownikiem, czy pracodawcą.

Czy każdemu można odmówić pracy zdalnej?

Zacznę od listy grup, wobec których pracodawcą ma obowiązek przyjęcia (nie mylić z akceptowaniem), wniosku o pracę zdalną według Kodeksu Pracy:

ciężarna pracownica;

opiekun ciężko chorego członka rodziny lub członka rodziny z niepełnosprawnością;

rodzic dziecka do 4. roku życia.

Pracodawca powinien uwzględnić wniosek o pracę zdalną złożony przez wybrane grupy pracowników, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. Tłumacząc na język zwykłych ludzi: Jeśli jesteś zatrudniony jako sprzedawca, stylistka, mechanik lub inny zawód, który wymaga twojej obecności w miejscu pracy, naturalne jest, że nie możesz wykonywać swojej pracy zdalnie. Natomiast sama koncepcja, która urodziła się w mojej głowie podczas pisania tego akapitu, jest dość intrygująca. Wyobraź sobie usługę kosmetyczki lub mechanika, który siedząc na swojej kanapie w domu, łączy się z Tobą zdalnie i mówi Ci krok po kroku, jak wykonać konkretną czynność… Utnę tę myśl tutaj, żeby poruszyć temat, który jeszcze bardziej rozbudził moją wyobraźnię.

Kontrola trzeźwości

Jak wszyscy wiemy, bardzo często nowe ustawy i prawa wynikają z sytuacji, na które poprzednie przepisy nie były przygotowane. Tutaj chwilka na refleksję. Ale do rzeczy – o co właściwie chodzi?

Możliwość kontrolowania trzeźwości pracowników weszła w życie 21 lutego 2023 r. Jest to ważna zmiana dla firm, uprawniająca pracodawcę do przeprowadzenia kontroli trzeźwości pracownika lub wykluczenia wpływu innych środków odurzających. Po raz kolejny powołam się tutaj na cytat z kodeksu pracy:

„Pracownik ma obowiązek zachować trzeźwość w pracy i nie stosować środków wpływających negatywnie na zdolność psychofizyczną. Pracownicy, którzy podejmują czynności zawodowe lub służbowe w stanie po użyciu alkoholu, innej podobnie działającej substancji lub środka, podlegają karze grzywny lub aresztu”.

Co istotne, ten konkretny przepis, tyczy się również osób na B2B czy umowie o zlecenie. W praktyce znaczy to, że pracodawca oprócz kontroli stanu trzeźwości w biurze, może poprosić Policję o zweryfikowanie stanu pracownika pracującego zdalnie. W przypadku pozytywnego wyniku pracodawca ma możliwość rozwiązania współpracy ze skutkiem natychmiastowym.

Praca zdalna w kodeksie pracy — Podsumowanie

Jak już wspomniałem na początku, praca zdalna na dobre zakorzeniła się w naszym życiu. Jako pracownicy, często wręcz tego wymagamy. Jako pracodawcy, musimy właściwie rozważyć za i przeciw. Trzeba pamiętać, że często na decyzję pracodawcy na temat tego czy jego pracownicy mogą wykonywać pracę z domu, wpływa relacja między nimi i coś tak prozaicznego jak zaufanie. W moim przypadku – jako pracownika, praca zdalna to przywilej. Oszczędzam dziennie co najmniej 2 godziny na dojazdach, które mogę spożytkować na cokolwiek innego.

A teraz mała dygresja – wracając do kontroli trzeźwości pracowników w ich domach. Jakieś konkretne nadużycia, przyczyniły się do powstania tego prawa. Dlatego też jako pracodawca, ufam, że ludzie, którzy wykonują dla mnie pracę, wykonają ją co najmniej tak dobrze jak w biurze/dedykowanym miejscu pracy. Jestem przekonany, że rażące nadużycia, przełożą się na coraz to nowsze obostrzenia. Stąd mój apel na końcu o zdroworozsądkowe podejście, opierające się na wzajemnym szacunku i zaufaniu.

Przeczytaj także artykuł o tym, jak zorganizować pracę zdalną.

Autor: Mateusz Nowak

---

wróć