Psychologia walki z epidemią
Sytuacja epidemii jest jednym z kilku wydarzeń, które mogą w silny sposób wpłynąć na psychikę całych społeczności. Doświadczenie tej niecodziennej sytuacji oddziałuje na ludzką psychikę na wielu różnych płaszczyznach, odbierając nam dotychczasowe poczucie znajomości świata i posiadania kontroli nad własnym życiem. W dobie panującej zarazy czynności jakie musimy podejmować dla dbania o własne zdrowie psychiczne powinny przenieść ciężar na – zupełnie bagatelizowane w normalnych czasach – obszary.
Zagrożenia w czasie epidemii
Życie codzienne człowieka w czasach pokoju diametralnie odbiega od tego, z czym musimy się mierzyć w czasach epidemii. Nasze poczucie kontroli nagle zaczyna maleć do mikroskopijnych rozmiarów i stajemy przed sytuacją, w której musimy pogodzić się z tym, że od nieprzewidywalnego losu zależny jest nie tylko byt nasz, ale i naszych bliskich. Nagła utrata kontroli sprawia, że możemy poczuć się zagubieni i poszukiwać sposobów radzenia sobie z nowym nieznanym uczuciem w sposób destrukcyjny, poprzez ucieczkę od rzeczywistości, na którą nie mamy wpływu. Pojawia się tutaj ryzyko tak aspołecznych zachowań jak agresja, ucieczka w alkohol czy narkotyki albo uzależnienia związane z życiem wirtualnym.
Kolejnym aspektem, który może w nas uderzyć jest dużo większa ilość czasu wolnego i dużo większa szansa na zderzenie się ze swoim prawdziwym ja. Większość osób nie czuje potrzeby zgłębiania własnego wnętrza, poznawania swoich zalet i słabości, poza szykowaniem się do rozmowy o pracę. W sytuacji izolacji jesteśmy jednak narażeni na spotkanie się z własnymi myślami, które w końcu mogą przebić się przez nasz standardowy strumień świadomości, który w zwykłych czasach jest zajęty pracą, nauką, snuciem planów na przyszłość, a gdy pojawia się moment na autorefleksję – zagłuszamy go książką czy też kolejnym filmem na Netflixie. Czas epidemii może jednak nas boleśnie sprowadzić do konieczności zmierzenia się z prawdą na temat samego siebie, swojego życia oraz aktualnego położenia zagrożonego widmem śmierci. Bolesna prawda dla wielu ludzi może skutkować nie tylko obniżeniem nastroju, ale nawet doprowadzić do depresji.
Higiena psychiczna
Większość ludzi w swoim codziennym życiu nie przykłada większej wagi do dbania o higienę psychiczną, czyli harmonijne współgranie różnych obszarów ich życia psychicznego. Dzięki różnym mechanizmom uciekania w pracę, wypierania czy też odsunięcia od siebie problemów, potrafimy radzić sobie z problemami dnia codziennego bez dbania o ten aspekt naszego życia. Sytuacja epidemii jednak sprawia, że staje się on dla wielu osób czynnikiem kluczowym, nie tylko dla harmonii w życiu i poczucia spełnienia, ale dla zachowania zdrowia psychicznego w ogóle. Długotrwałe ograniczenie relacji społecznych, izolacja, niepewność jutra i lęk o własne zdrowie oraz ekonomiczną przyszłość nie tylko nas samych, ale i naszych rodzin, to olbrzymia dawka stresu, z którą w normalnych warunkach jesteśmy w stanie sobie radzić wyłącznie dzięki jej krótkotrwałemu działaniu. W sytuacji epidemii jesteśmy jednak narażeni na długofalowe oddziaływanie stresu o podwyższonym natężeniu, co może prowadzić do złego samopoczucia, drażliwości, lęków i wpływać niszcząco na relacje międzyludzkie. Szczególnie negatywny wpływ taka sytuacja może mieć na rodziny z problemami, które zamknięte niemal bez przerwy ze sobą, będą kulminowały swoje negatywne emocje poprzez brak możliwości ich rozładowania w innych relacjach społecznych – poprzez spotkania towarzyskie, czy też uprawianie sportu. Dla zachowania zdrowia psychicznego konieczne jest zatem, abyśmy jako społeczeństwo w jak najkrótszym czasie odrobili lekcje z zakresu inteligencji emocjonalnej oraz radzenia sobie ze stresem w taki sposób, by nasze życie po powrocie do normalności nie było zrujnowane. Dlatego w ten trudny czas, polecam wszystkim, by zadbać zarówno o higienę psychiczną, jak i o empatyczne podejście do naszych bliskich, którzy wskutek stresu, mogą mieć trudności z poradzeniem sobie z tą sytuacją.
Autor: Edwin Harmata
